Kiến nghị thực hiện ngay thu phí gom rác theo khối lượng   Đại biểu Quốc hội đề nghị áp dụng thu phí gom rác theo khối lượng thay vì theo hộ gia đình để người xả nhiều phải trả nhiều, qua đó khuyến khích phân loại và giảm rác từ gốc. Phát biểu tại phiên thảo luận sáng 28/10 về kết quả giám sát chuyên đề bảo vệ môi trường, đại biểu Trần Nhật Minh (Đoàn Nghệ An) đề nghị Chính phủ mạnh tay đầu tư kinh phí cho hệ thống thu gom, vận chuyển, xử lý riêng biệt cho từng loại rác, đồng thời áp dụng cơ chế thu phí gom rác theo khối lượng thay vì theo hộ gia đình. “Xả nhiều rác sẽ phải trả nhiều tiền hơn, từ đó người dân sẽ có động lực phân loại, giảm thiểu và tái chế ngay từ đầu. Điều này cũng khuyến khích tái sử dụng và tiêu dùng bền vững”, ông nói. Đại biểu tỉnh Nghệ An cho rằng phần lớn chất thải rắn ở Việt Nam vẫn được xử lý bằng chôn lấp, trong đó nhiều bãi rác đã dừng hoạt động nhưng chưa được đóng cửa, gây ô nhiễm đất, nước, không khí. Sau gần một năm triển khai phân loại rác tại nguồn, kết quả ở nhiều địa phương còn yếu ớt, thậm chí chưa bắt đầu, khiến tình trạng ô nhiễm môi trường do chất thải sinh hoạt chưa được cải thiện. Theo ông Minh, nguyên nhân chính là công tác truyền thông còn dàn trải, thiếu chiều sâu; người dân chưa hiểu rõ cách phân loại cụ thể, nhiều chiến dịch vẫn dừng ở khẩu hiệu. Hệ thống hạ tầng thu gom, vận chuyển, xử lý chưa đồng bộ, trong khi các nhà máy tái chế, xử lý rác hữu cơ và rác thải nguy hại còn thiếu. “Nếu không có giải pháp tổng thể, chất thải rắn sinh hoạt sẽ tiếp tục là nguyên nhân chính làm gia tăng các điểm ô nhiễm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống người dân”, ông cảnh báo. Đại biểu Trần Nhật Minh, Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội   Cùng nội dung này, đại biểu Hoàng Quốc Khánh (Phó đoàn Lai Châu) cho rằng nếu vẫn giữ cách thu gom và xử lý rác chung thì việc yêu cầu người dân phân loại rác chỉ mang tính hình thức, không đem lại kết quả thực chất. Ông dẫn Luật Bảo vệ môi trường quy định từ 1/1/2025, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân phát sinh chất thải rắn sinh hoạt phải phân loại tại nguồn, và đơn vị thu gom chỉ được tiếp nhận rác đã phân loại đúng quy định. Tuy nhiên, theo báo cáo giám sát, đến giữa năm 2025 mới khoảng 50% địa phương triển khai việc phân loại. Đại biểu tỉnh Lai Châu cho biết bình quân mỗi ngày cả nước phát sinh gần 70.000 tấn rác thải sinh hoạt, phần lớn chưa được phân loại mà thu gom, vận chuyển, xử lý chung; hình thức chôn lấp chiếm 63%. Một số đô thị lớn đã triển khai thí điểm phân loại nhưng kết quả hạn chế, thiếu đồng bộ giữa các khâu như thu gom, vận chuyển, xử lý. Người dân ở nhiều nơi chưa hình thành thói quen tách riêng rác tái chế, rác hữu cơ và rác còn lại; cơ sở hạ tầng phục vụ phân loại còn thiếu; quy định, chế tài giữa các địa phương chưa thống nhất. “Rác đã được phân loại ở hộ gia đình nhưng vẫn bị thu gom chung, do vậy không khuyến khích được người dân. Công tác giám sát và xử phạt còn chưa nghiêm, dẫn đến việc thực hiện mang tính hình thức”, ông nhấn mạnh. Theo ông Khánh, nguyên nhân chủ yếu là hạ tầng và công nghệ xử lý rác chưa đáp ứng yêu cầu, trong khi nhu cầu đầu tư lớn nhưng nguồn kinh phí địa phương còn eo hẹp, xã hội hóa đầu tư khó khăn. Ông đề nghị Chính phủ điều chỉnh lộ trình, phân bổ nguồn lực cho hạ tầng xử lý rác thải, đồng thời mỗi địa phương cần có chiến dịch truyền thông và giáo dục trong trường học để thay đổi hành vi phân loại rác. Đại biểu cũng kiến nghị có cơ chế bắt buộc cơ sở sản xuất, nhập khẩu phải chịu trách nhiệm về sản phẩm của mình trong toàn bộ vòng đời, đặc biệt là sau khi sản phẩm trở thành chất thải. “Đoàn giám sát cần kiến nghị xây dựng quy trình kỹ thuật và cơ chế kiểm soát độc lập buộc doanh nghiệp thực hiện đúng nghĩa vụ thu hồi, tái chế; đồng thời Nhà nước phải khuyến khích ưu đãi đầu tư vào công nghệ tái chế, hệ thống thu gom phân loại tại nguồn và các điểm dân sinh như chợ, siêu thị, khu dân cư”, ông nói. Luật Bảo vệ môi trường 2020 quy định phí thu gom, vận chuyển và xử lý rác phải tính theo khối lượng hoặc thể tích thay vì theo hộ, nhằm khuyến khích người dân giảm và phân loại rác. Quy định này phải thực hiện trước 2025, được hướng dẫn tại Thông tư 02/2022, áp dụng đồng bộ với việc bắt buộc phân loại rác tại nguồn. Tuy nhiên, đến nay mới chỉ có một số địa phương như Quảng Nam và TP HCM triển khai thí điểm thu phí theo khối lượng hoặc thể tích, chủ yếu thông qua túi rác định lượng. Phần lớn các tỉnh, thành vẫn thu bình quân theo hộ do hạ tầng, công nghệ và cơ chế hướng dẫn chưa đồng bộ. Nguồn: Sơn Hà – vnexpress

Xu hướng toàn cầu: Cấm sử dụng nhựa một lần Nhiều quốc gia trên thế giới đã bắt đầu cấm sử dụng nhựa một lần, bao gồm các nước thuộc Liên minh Châu Âu (EU), Canada, Thái Lan, New Zealand, Kenya và Bangladesh. Lệnh cấm này được áp dụng khác nhau tùy từng quốc gia, có thể bao gồm việc cấm túi nilon, ống hút, bộ đồ ăn, hoặc các sản phẩm nhựa sử dụng một lần khác. Đây là bước tiến quan trọng trong nỗ lực bảo vệ môi trường, giảm ô nhiễm rác thải nhựa và hướng đến phát triển bền vững trên toàn cầu. Liên minh Châu Âu (EU): Đã cấm 10 loại nhựa dùng một lần như ống hút và tăm bông từ năm 2019, với mục tiêu thu gom và tái chế 90% chai nhựa vào năm 2025. Canada: Đã có kế hoạch cấm các sản phẩm nhựa dùng một lần như ống hút và que khuấy từ cuối năm 2021, như một phần của chiến lược không rác thải nhựa vào năm 2030. Thái Lan: Bắt đầu từ đầu năm 2020, lệnh cấm túi nilon dùng một lần được áp dụng tại các cửa hàng và siêu thị lớn. New Zealand: Cấm túi nhựa mỏng sử dụng trong siêu thị để đựng trái cây, rau quả từ năm 2019. Kenya: Thực thi lệnh cấm nghiêm ngặt nhất đối với túi nhựa, với hình phạt nặng hoặc phạt tù cho hành vi sản xuất, bán hoặc sử dụng túi nhựa từ năm 2017. Bangladesh: Cấm túi nhựa như một phần của nỗ lực chống ô nhiễm môi trường. Úc: Bang Victoria đã cấm bán túi nilon. Nhật Bản: Yêu cầu các doanh nghiệp giảm 12 loại sản phẩm nhựa dùng một lần từ tháng 4 năm 2022.  Nhựa – Phát minh hữu ích và vấn đề toàn cầu Nhựa là một trong những phát minh hữu ích nhất của nhân loại, đặc biệt về độ bền của vật liệu. Ở một góc nhìn khác thì chính tuổi thọ đáng nể của nhựa lại chính là nguyên nhân tạo nên những vấn đề đáng lo ngại cho toàn cầu. Nhựa dùng một lần được sử dụng rộng rãi như một giải pháp đảm bảo vệ sinh an toàn sử dụng, thay thế cho các vật liệu có thể tái sử dụng khác. Những vật liệu như chai lọ, dao, hộp nhựa đựng thức ăn, cốc cà phê, túi nhựa và ống hút nhựa rất được ưa chuộng vì khả năng tiện dụng của chúng, bất chấp việc chúng có tác động rất lớn tới môi trường. Các hạt vi nhựa là những mảnh nhựa nhỏ có kích thước dưới 5mm, nhưng lại có sức tàn phá đặc biệt. Vi nhựa được tìm thấy rất nhiều ở đại dương, sông ngòi và cả trong thực phẩm hàng ngày của chúng ta. Vi nhựa không bị phân hủy sinh học nên những mảnh nhỏ này sẽ lưu thông “vô thời hạn” trong môi trường. Bên cạnh đó, các mảnh nhựa lớn cũng gây hại cho các sinh vật biển bằng việc gây tắc nghẽn tại một bộ phận bất kỳ. Liên hợp quốc tiết lộ vào tháng 5 năm 2019 rằng đã có 180 quốc gia cam kết giúp giảm lượng nhựa trong đại dương. Dưới đây cùng điểm lại 11 lệnh cấm nhựa ấn tượng nhất: 11 Lệnh cấm nhựa ấn tượng nhất trên thế giới Mỹ – Cấm vi nhựa     Năm 2015, Mỹ đã cấm sử dụng microbead nhựa trong mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc cá nhân. Một số quốc gia khác bao gồm Vương quốc Anh, Canada, Đài Loan và New Zealand cũng đã cấm sử dụng microbead trong các sản phẩm tẩy rửa. Có nhiều lựa chọn thay thế tự nhiên cho microbead trong các sản phẩm mỹ phẩm. Một số công ty đã chuyển sang sử dụng các chất tẩy tế bào chết tự nhiên như bột yến mạch, muối biển, quả mơ và thậm chí cả vỏ dừa Úc – Cấm túi nilon  Bang Victoria đã ra sắc lệnh cấm bán túi nilon. Tất cả các nhà bán lẻ sẽ bị phạt nếu cung cấp túi nhựa cho khách hàng. Mexico – Cấm túi nilon Thành phố Mexico đã ban hành lệnh cấm túi nhựa, hạn chế tất cả các đơn vị kinh doanh (trừ các đơn vị cung cấp thực phẩm cần điều kiện bảo quản nghiêm ngặt). Canada – Cấm túi nilon   Ở Canada, cơ sở hạ tầng đang được triển khai trên toàn quốc nhằm giảm rác thải nhựa. Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã công bố vào năm ngoái rằng nước này sẽ đặt mục tiêu cấm các loại nhựa sử dụng một lần “có hại” vào năm 2021. Trudeau cho biết trong một tuyên bố: “Là cha mẹ, chúng ta rất mong muốn đưa con mình đi biển và chúng ta cần có một bãi biển không có ống hút, xốp hoặc chai lọ.” Thái Lan – Cấm túi nilon   Thái Lan đã khởi động năm mới bằng lệnh cấm túi nhựa dùng một lần tại các cửa hàng và siêu thị lớn. Một chiến dịch quốc gia do chính phủ và các nhà bán lẻ phối hợp nhằm mục đích ban hành lệnh cấm hoàn toàn vào năm 2021. Năm ngoái, một số động vật đã được phát hiện có nhựa trong hệ thống tiêu hóa của chúng, điều này càng làm tăng quyết tâm giảm thiểu chất thải của đất nước. EU – Cấm nhựa sử dụng một lần Năm 2018, EU đã cấm 10 loại nhựa dùng một lần bao gồm Styrofoam và ống hút dùng một lần. Các nhà sản xuất các sản phẩm nhựa khác—bao gồm chai và cốc nước—cũng đã có quy định nghiêm ngặt hơn và tất cả các chai nước bằng nhựa sẽ phải chứa 30% hàm lượng tái chế vào năm 2030. Lệnh cấm có hiệu lực vào