Trong nhiều năm qua, Lục bình (bèo tây) được xem là nỗi ám ảnh đối với sông ngòi:
- Cản trở dòng chảy, giảm ánh sáng dưới nước
- Làm giảm oxy, gây chết cá
- Ảnh hưởng giao thông thủy
- Làm xấu cảnh quan
- Tốn kém chi phí xử lý
Nhưng ít ai ngờ rằng cây lục bình – nếu được thu hoạch và chế biến đúng cách – lại mang giá trị kinh tế, dinh dưỡng và môi trường vô cùng lớn.
Dưới đây là quy trình tiêu chuẩn mà các cơ sở chế biến đang áp dụng:
Bước 1: Thu gom tại sông – kênh – rạch
Người dân sử dụng ghe, rựa và vợt để thu các bụi lục bình lớn.
Tiêu chí chọn lựa:
- Mầm non (phần thân non mềm): dùng chế biến thực phẩm
- Thân già, dài, thẳng: dùng làm sợi, làm vật liệu thủ công
- Lá tươi, còn nguyên:dùng để ép tạo hình chén, cốc
- Lá hư, rách: dùng làm bột hoặc vật liệu ép hỗ trợ
Bước 2: Quy trình rửa - làm sạch (QUAN TRỌNG NHẤT)
Lục bình sống trong môi trường nước tù đọng nên phải được làm sạch tối thiểu 3 lần.
Ao rửa 1 – Loại bỏ bùn, chất bẩn thô
Nước cực bẩn, loại ra phần rác, bùn, vi sinh.
Ao rửa 2 – Khử mùi & làm sạch sâu
Sử dụng nước chảy tuần hoàn kết hợp khuấy đều để làm sạch thân.
Ao rửa 3 – Đảm bảo an toàn thực phẩm
- Kiểm tra độ sạch bằng thiết bị đo nước
- Nước được tái sử dụng để tiết kiệm
- Chỉ những phần sạch – không sẫm màu – mới được đưa vào chế biến
Việc rửa ba lần không chỉ để sạch, mà còn để tạo niềm tin cho người tiêu dùng rằng lục bình hoàn toàn đủ chuẩn để làm thực phẩm và sản phẩm sinh học.
Bước 3: PHÂN LOẠI – XỬ LÝ TRƯỚC KHI CHẾ BIẾN
Sau khi rửa, lục bình được phân loại:
✔ Mầm non
- Mềm, trắng, giòn
- Dùng nấu ăn: xào, luộc, nấu lẩu, làm gỏi, làm tương ớt Java, chè lục bình…
- Giàu nước, chất xơ và vi chất
✔ Thân dài – thẳng
- Được phơi khô rồi đập dập thành sợi
- Dùng để:
- Dệt vải lục bình
- Làm thảm, giỏ, đồ nội thất
- Làm vật liệu sinh học thay thế nhựa
✔ Thân già – cứng
- Làm vật liệu xây dựng nhẹ
- Làm miếng giảm xóc sinh học trong đóng gói hàng hóa (thay nhựa xốp)
✔ Lá lục bình
- Lá nguyên: ép thành bát, chén, cốc sinh học
- Lá rách: làm vật liệu đệm, khuôn hoặc bột ép
2. Chế biến sản phẩm xanh – vật liệu sinh học
Vải dệt từ sợi lục bình
- Dai, bền, màu tự nhiên đẹp
- Thân thiện môi trường
- Được dùng làm túi, mũ, thảm, nội thất
- Dai, bền, màu tự nhiên đẹp
Bát, đĩa, cốc ép từ lá lục bình
- Phân hủy tự nhiên
Giúp giảm rác thải nhựa, tạo xu hướng tiêu dùng xanh.
3. GIÁ TRỊ KINH TẾ – XÃ HỘI MÀ LỤC BÌNH MANG LẠI
✔ Tăng thu nhập ổn định
Các sản phẩm từ lục bình hiện có giá trị cao:
- Giỏ xuất khẩu
- Vải dệt thủ công
- Chén bát sinh học
- Sản phẩm du lịch – quà lưu niệm
- Thực phẩm đặc sản
✔ Góp phần làm sạch sông ngòi – bảo vệ môi trường
- Thu gom lục bình → giảm tắc nghẽn
- Giảm ô nhiễm nước
- Giảm chi phí xử lý của địa phương
✔ Tạo ra mô hình kinh tế tuần hoàn XANH
“Từ rác → thành tài nguyên → thành sản phẩm → tạo việc làm → quay lại bảo vệ môi trường.”
Lục bình – kẻ bị xem là “kẻ phá hoại dòng sông” – nay đang trở thành nguồn nguyên liệu quý, tạo ra:
- Việc làm
- Thu nhập
- Thực phẩm ngon
- Sản phẩm xanh thay thế nhựa
- Và cơ hội phát triển kinh tế địa phương
Một cây lục bình nhỏ bé, nếu biết khai thác đúng cách, có thể mang lại giá trị to lớn cho cộng đồng và môi trường.
